source: https://baotreonline.com/van-hoc/something-anything/giang-sinh-thang-7.baotre

Ai cũng biết Giáng Sinh là dịp lễ lớn vào tháng 12, tức vào mùa Đông tại các nước Âu Mỹ. Do đó những câu chuyện hay truyền thuyết về Giáng Sinh hay có những hình ảnh về tuyết, chẳng hạn như Ông Già Noel cũng như bầy nai reindeer. Nhưng những thứ đó lại không đúng cho những xứ ở Nam bán cầu, vì tháng 12 lại là mùa Hè của họ. Thành thử ngoài Nam Cực ra (như trong hình), thì mùa Giáng Sinh tại các nước ở “miệt dưới” rất là khác.

Ảnh: Rod Strachan

Noel là ngày lễ quan trọng nhất trong dương lịch, và cũng là cơ hội lớn nhất cho mọi người nghỉ ngơi, ăn uống, mua sắm… nên dù có tuyết hay không có tuyết thiên hạ vẫn ăn mừng Giáng Sinh. Tại những nước Nam Bán Cầu đông người gốc Âu Châu theo đạo Thiên Chúa như Úc và New Zealand, Giáng Sinh mang một sắc thái rất khác. Vì là giữa mùa nghỉ Hè, thay vì làm người tuyết (snowman) thì trẻ con được cha mẹ cho ra biển làm người cát (sandman). Trong ảnh là một cây Noel bằng cát của trẻ em Úc, có treo chú người tuyết be bé xinh xinh!

Nguồn ảnh: Kids in Australia.

Một trong những truyền thống lâu đời tại New York City vào mùa lễ là các cuộc diễn hành với những chiếc xe hoa và bong bóng khổng lồ. New Zealand tuy là một nước nhỏ, nhưng cũng ăn mừng Giáng Sinh rất xôm tụ. Tại Auckland, thành phố lớn nhất nước, người ta cũng tổ chức diễn hành với các ban kèn trống, xe hoa, bong bóng đủ kiểu. Ngoài những biểu tượng truyền thống như ông già Noel hay những con nai reindeer (vốn chỉ có ở miền Bắc Âu hay Bắc Mỹ), dân Tân Tây Lan còn đem cả con kiwi vào trong văn hoá Noel của xứ họ.

Một chú kiwi bong bóng đội nón Santa Claus trong buổi diễn hành. Nguồn ảnh: changesinlongitude.com

Tình hình Giáng Sinh tại các nước Nam Mỹ cũng không khác gì mấy. Dù chẳng có cọng tuyết nào, người “miệt dưới” vẫn ăn mừng Noel theo kiểu riêng của họ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, một phong trào tương đối mới gọi là “Giáng Sinh tháng Bảy” (Christmas in July) đang trở nên thịnh hành tại các nước Nam Bán Cầu vì tháng Bảy là mùa Đông của họ. Nguồn gốc của cụm từ này đến từ một vở opera tên là ‘Werther’, ra đời tại Pháp năm 1892. Trong vở nhạc kịch ấy có câu: “Hát về Christmas vào tháng Bảy là ta đang hối thúc mùa lễ.” Có thể nói đây là lần đầu tiên khái niệm này xuất hiện trong văn chương nghệ thuật.

Ông già Noel trên một bãi biển ở Brazil (Pimsleur)

Năm 1935, tại một trại hướng đạo nữ ở tiểu bang North Carolina, cụm từ “Christmas in July” được một tờ báo địa phương dùng để diễn tả những sinh hoạt của các em hướng đạo sinh. Cụm từ ấy bắt đầu được công chúng Mỹ biết đến nhiều hơn. Và sau khi Hollywood tung ra bộ phim hài hước ‘Christmas in July’ (1940) thì cụm từ này trở thành một câu thành ngữ, được dùng trong nhiều ngữ cảnh khác nhau. Song nó vẫn mới chỉ là một cách nói, chứ chưa phải một sự kiện cụ thể giống như lễ Giáng Sinh truyền thống. Tuy nhiên hạt mầm đã được gieo.

Áp-phích phim ‘Christmas in July’ (wikimedia)

Năm 1942, nhà thờ Calvary Baptist Church ở Washington, D.C. tổ chức một buổi lễ mừng Chúa ra đời vào tháng Bảy. Bài giảng trong buổi lễ đó mang tựa “Quà Giáng Sinh trong tháng Bảy”, và ca đoàn hát những bản nhạc Christmas carol truyền thống. Năm sau họ lại làm tiếp một lần nữa, có cả cây Noel và quà tặng từ giáo dân. Vị mục sư giải thích rằng tại một nhà thờ ở Philadelphia nơi ông ta từng phụng vụ, giáo dân hay gom góp quà Giáng Sinh sớm vào mùa Hè để có thì giờ phân phối đến các gia đình nghèo. Từ ý tưởng ấy, ông ta đã làm buổi lễ “Giáng Sinh tháng Bảy” có lẽ là đầu tiên trên thế giới.

Nam Phi mừng Giáng Sinh vào mùa Hè. (gapafricaprojects.com)

Thời Đệ Nhị Thế Chiến, cục Bưu Điện cùng với các nhà lãnh đạo quân đội Hoa Kỳ cũng tạo điều kiện cho “Giáng Sinh tháng Bảy” phát triển và bành trướng bằng cách hợp tác với các nhà thiết kế thiệp in, khuyến khích dân Mỹ gởi thiệp Giáng Sinh sớm cho các quân nhân đang chiến đấu tại Âu Châu và Á Châu. Năm 1944 và 1945 họ còn tổ chức một buổi tiệc tại New York để kêu gọi mọi người tham gia chương trình này. Từ thập niên 1950 trở đi, các nhà buôn ở Mỹ thời hậu chiến bắt đầu sử dụng “Christmas in July” để chào bán hàng sale vào mùa Hè.

Một cuộc diễn hành Giáng Sinh ở Peru, dù là mùa Hè nhưng thời tiết vẫn khá lạnh (whychristmas.com)

Ngày nay khá nhiều nước Nam Bán Cầu mừng lễ Giáng Sinh hai lần một năm (Úc, New Zealand, Argentina, Brazil, Nam Phi…) Thậm chí, nhiều nhạc sĩ còn viết nhạc cho Giáng Sinh tháng Bảy. Như bài “Christmas in July” của Dominic Albanese có câu, “Ai cũng biết Noel mỗi năm đến hai lần…” Giáng Sinh tháng Bảy cũng bắt đầu được người Mỹ chú ý nhiều hơn, nhưng như một dạng vui chơi giải trí vào mùa Hè hơn là một sự kiện tôn giáo hay tâm linh. Đừng nói chi xa, vườn bách thảo Dallas Arboretum gần toà soạn báo Trẻ hằng năm cũng có tổ chức Giáng Sinh tháng Bảy;

Những chiếc bánh cookies họ làm để bán cho khách viếng thăm. Nguồn ảnh: Dallas Arboretum.

Bài viết Giáng Sinh tháng 7 đã được đăng trong TRE Magazine.