Dưới bóng thị thơm

Chỉ có điều, bà Nội không ở cùng Na lâu. Lần đó, sau những cơn sốt, ho vật vã, đau mình mẩy, khó thở... bà được đưa đi bệnh viện và rồi sau đó Na không còn gặp lại bà nữa. Trên cái bàn thờ thấp lè tè giữa nhà mà bà hay thắp hương mỗi chiều, ông Nội đặt thêm lên đó một khuôn hình một cô gái đội nón che ngang mặt, Ông thắp hương cho bà. Những vòng hương tròn xoay xoay rớt xuống từng nhúm tro nhỏ xíu, có mùi khói nồng nồng khiến cho Na có cảm giác sờ sợ. Nó nhớ bà Nội. Nó khóc, mỗi khi đi ngang qua bàn thờ bà Nội hoặc buổi chiều vào cữ chờ bà tắm rửa, cơm nước. Không thể chịu đựng được những cơn khóc ai oán đó, ông Nội nó rước bà Cố, mẹ đẻ ra bà Nội Na, lên coi chừng cháu giúp.

Bà Cố coi bộ dễ gần hơn bà Nội. Bà chẳng mấy khi la rầy nó. Mỗi khi Na bày đồ chơi ra chơi rồi bỏ lăn lóc đầy nhà, bà sẽ ra tay dọn dẹp đâu vào đấy. Na có đi chơi mất bóng với đám trẻ trong xóm, bà cũng lẳng lặng đi tìm chừng nào thấy thì dắt về. Từ khi bà Cố xuất hiện, xóm giềng không bao giờ nghe bà la rầy hay ong óng gọi cháu. Có lẽ, do bà già yếu rồi. Có lẽ, bà Cố cũng bị bỏ bê một mình, như nó, nó thấy thương bà vô cùng. Nếu không phải lúc bận đi chơi thì nó sẽ ngồi bày đồ chơi ra bắt bà ngồi chơi cùng, rồi nghe bà kể chuyện nọ chuyện kia - những chuyện mà nó nghe cũng không hiểu.

Người Na gọi là Ba, lâu lâu mới có mặt ở nhà vài tiếng đồng hồ, lâu lắm thì được một vài hôm. Mỗi lần gặp, Na đều được Ba cho ít kẹo bánh. Nhưng liền sau đó, anh ta ghẹo Na như ghẹo con cún nhà hàng xóm: "Ê, Na, nhìn Ba nè! Ê, Na, làm gì đó? Ê, Na làm cái này... cái kia cho Ba coi coi !". Ngoài những câu kiểu vậy thì hai cha con không có gì để trò chuyện với nhau nữa. Na cũng không biết phải nói gì với Ba. Duy nhất một lần, Na đòi Ba mua cho mình một cây kem dâu giống như cây kem tụi con Miền, con Nắng hay mua ngoài chợ, và Na đã nhìn thấy một gương mặt khác của Ba: "Kem, kem... cái con mẹ mày! Tao cho gì ăn nấy. Tao mua gì mặc nấy. Không đòi hỏi xin xỏ nghe chưa? Đừng có bày đặt bày điều...".

Bởi vậy, mỗi lần Ba xuất hiện ở nhà, Na lại kiếm đường lẻn sang chơi nhà hàng xóm hay đi tha thẩn một mình, chờ tới giờ cơm hay giờ ngủ thì về. Na cứ thế mà lủi thủi lớn lên. Ở nhà không có gì vui. Ra đường chơi cũng không có gì vui. Tụi con nít trong xóm còn bận đi học, không có rảnh để chơi với nó. Ngày nào Na cũng chui rào vô chơi ké xích đu cầu tuột ở chỗ gọi là trường mầm non kế bên nhà mình. Nhưng cái cảm giác khoác lên người bộ đồ sạch sẽ thơm tho, được níu tay người lớn đàng hoàng ra vô nơi đó, thì Na vẫn chưa hề được trải qua. Chắc chắn, nó đã lắm.

Phương cười con em bao đồng y như mình! Nó đang nghỉ hộ sản, nếu không thế nào cũng lôi xềnh xệch con nhà người ta mà đặt vô tay chị mình. Phương đã tìm hiểu qua mấy thầy cô giáo làm công tác phổ cập khu vực đó và được trả lời trong danh sách trẻ em trong độ tuổi đi học không có bé nào phải vận động ra lớp. Nhưng cô em gái dai như đỉa của Phương quyết không rời mục tiêu. Lúc thì nhắn tin, lúc gọi điện hỏi han rồi thúc hối. Nó nói chắc như bắp luộc, rằng phải có chuyện người ta mới nhờ mình. Chưa kịp làm gì thì cô em gái đã quăng qua zalo cho cô một tấm hình. Một bé gái xinh xắn, bụ bẫm có gương mặt rất tây. Những lôi thôi nhếch nhác không thể che mờ được nét sáng láng của bé. Tin nhắn đi kèm: "Chị thu xếp giúp giùm, lát nữa sẽ có người dẫn cô bé này tới gặp chị. Em có cho họ số điện thoại của chị."

Cuộc đời ăn ở không công bằng với tôi chút nào. Cha mẹ tôi sanh ra 2 anh em tôi. Con em lấy chồng xa xứ rồi chết trẻ nơi đất khách. Gia đình khó khăn quá nên từ nhỏ tôi đã bỏ ngang việc học, đi làm cho lò gạch kiếm cơm. Dành dụm riết cũng mua được miếng đất nhỏ ven sông, cất cái nhà lá, thoát kiếp ở đậu rày đây mai đó. Rồi tôi cưới vợ. Vợ tôi hiền lành, giỏi nội trợ, sống bằng nghề làm bánh nấu chè, bán rong theo xóm. Vợ chồng tôi chỉ có một thằng con trai, đặt tên là Hậu. Bởi chỉ có một đứa con thôi nên bả cưng nó lắm. Không biết có phải vì quá cưng chiều nên nó muốn gì được nấy, học hành cũng không tới đâu. chỉ đi học tới lớp Bảy lớp Tám rồi nghỉ, đi theo mấy đứa làm cây kiểng nay đây mai đó. Rồi một bữa nó dẫn về một đứa con gái, nói là... vợ. Con nhỏ sáng sủa, bán cà phê ở tuốt trên xã biên giới, chỗ thằng con tôi hay lên đó làm cây. Con nhỏ nói cha mẹ nó bỏ nhau, nó sống với bà Nội. Bà Nội cũng nghèo túng quá nên học hết lớp tám là nó nghỉ học, đi bán cà phê cho một quán khá lớn trên huyện. Bà chủ lo ăn ở, trả lương vài triệu tháng. Rồi, bèo nước gặp nhau, tụi nó dẫn về nhà, chỉ thông báo là đã "thành thân" chứ không nói chuyện cưới hỏi gì cả. Vợ tôi vốn hiền lành, thấy con nhỏ tội nghiệp, mới nói thôi ở nhà với bả, rồi bả dạy cho làm bánh nấu chè, theo nghề của mẹ, coi vậy chứ cũng sống được.

Nhưng rồi bữa nọ, con dâu nói với vợ tôi, giờ con đi kiếm chuyện khác làm ăn chứ sống vầy con không sống nổi. Thằng chồng con thì đi suốt không thấy ở nhà mà cũng không thấy tiền, đẻ đứa con gái 3 tháng tuổi rồi mà ba nó chỉ ẵm con được vài lần, không mua được cho con nhỏ miếng sữa miếng bánh, đừng nói tới miếng vàng xỏ lỗ tai! Con hỏi mẹ giờ con phải làm sao đây? Đứa con nít nằm trong giường dễ thương vậy mà chẳng làm cho mẹ nó mủi lòng! Vợ tôi nói hết lý hết lẽ cho nó nghe nhưng không thể nào cản được, sau đó cũng không biết đâu mà kiếm. Mà kiếm được sao, khi người đi đã dốc lòng buông tay, trốn chạy!

Con cháu nội tôi càng lớn càng ngộ gái, dễ thương. Ăn uống thiếu thốn vậy đó mà nó vẫn lớn như thổi, da dẻ hồng hào trắng mịn, tươi tắn như con nhà giàu. Ngặt cái, nhìn nó không giống mẹ, cũng không giống ba. Xóm giềng nói ra nói vô, coi chừng quạ nuôi tu hú. Tôi thiệt ra không để bụng làm gì. Cây có một trái, trái lại chỉ đậu một bông, thương còn không hết, huống hồ con nhỏ rất ngoan ngoãn dễ dạy. Cho tới bữa mấy cô trên trường tới kêu đưa giấy tờ để làm hồ sơ cho nó đi học lớp một, tôi mới ngã ngửa. nó chưa làm khai sanh, mà con mẹ nó đi không để lại cái giấy chứng sanh. Thằng cha thì như ngỗng đực, hỏi gì cũng không biết! Nhưng mà, chuyện đời của con nhỏ thiệt không suôn sẻ như vậy. Chuyện tôi muốn thưa với cô là, đứa nhỏ này... không phải cháu nội ruột của tôi. Vụ này là thằng cha nó mới phát hiện ra gần đây. Do không có khai sanh, không liên lạc được với mẹ ruột nó, bên Ủy ban mới kêu ba nó phải làm giấy xác nhận AND gì đó mới có cơ sở làm khai sanh cho bé, đặng hợp pháp thân phận của nó. Bạn bè bà con nghe vậy cũng xúm gom góp tiền bạc cho cha con nó đi thử. Một tháng sau, họ gởi kết quả về nhà. Thằng con trai tôi nhận giấy báo xong, ngồi im như tượng, hỏi gì cũng không nói. Đã đời rồi nó mới nói một câu như sét nổ: đứa nhỏ không phải con của con! Rồi từ bữa đó, nó cũng bỏ nhà đi luôn, cắt hết liên lạc với gia đình.

Sáng Chủ Nhật, Phương ngồi nhâm nhi tách cà phê thơm lựng dưới tàn thị đầy những trái chín vàng ươm. Mấy đứa trẻ bán vé số, có đứa đu theo mẹ, có đứa lớn hơn, đi bán một mình. Không phải lần đầu mới gặp cảnh này, nhưng cứ thấy mỗi đứa con nít đi bán vé số hay đi bán món gì đó trên đường phố là lòng Phương cứ nhoi nhói một nỗi niềm khó tả. Bất giác, Phương nhớ đến Na. Thỉnh thoảng cô cứ nhớ về cô bé như vậy với một chút ray rứt xót xa.

Tiếng reo trong trẻo của một cô bé tóc bím ngang vai làm cắt ngang dòng suy nghĩ của Phương. Cô bé đang chạy từ ngoài cửa vào để kịp nhặt lên một quả thị vàng vừa tiếp đất. Phương chợt chú ý vì cô bé có gương mặt xinh xắn rất quen thuộc, không biết mình từng gặp ở đâu. Cũng vừa lúc đó, con bé ngẩng mặt lên và tiến đến gần bàn của Phương. Nó hồn nhiên gọi: "Cô Phương! Cô nhớ con không cô Phương? Con là Na nè!" Nó vừa nói vừa chạy đến trước mặt Phương.

Thấy đứa nhỏ học hành không êm, cô đã xuống tới nhà trọ của ông cháu họ để tìm hiểu tình hình. Biết được nguyện ý của ông lão, cô bàn với chồng, đưa chuyện ra ủy ban xã nhờ giải quyết, "xin" đứa nhỏ về làm con nuôi. Sau đó không lâu, ông Nội của Na qua đời. Được sự chăm sóc dạy dỗ của cả ba mẹ nuôi, Na đã hiểu chuyện và khôn lớn dần. Mới đó mà đã gần hết chương trình tiểu học!