Tuổi của túi giấy

Image

“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.

Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.

Image

Nếu bạn từng dùng chiếc túi giấy màu nâu để mang đồ từ cửa hàng bách hóa về nhà, bạn hãy cảm ơn bà Margaret E. Knight.

Margaret Eloise Knight sanh năm 1838, ở Hoa Kỳ, bà được mệnh danh là "nhà phát minh phụ nữ nổi tiếng nhất thế kỷ 19". Lớn lên trong cảnh túng thiếu, Margaret E. Knight rất cố gắng làm việc và liên tục học hỏi. Năm 12 tuổi, khi làm việc tại nhà máy dệt kim, bà đã có phát minh “bộ phận kiềm chế con thoi” - trở thành một tiêu chuẩn cho khung dệt trên toàn quốc. Tuy nhiên, Mattie không nhận được chút lợi nhuận nào cho phát minh cứu người của mình, vì bà còn quá trẻ để ghi danh bằng sáng chế.

Margaret Eloise Knight tiếp tục làm việc trong nhà máy dệt kim đến năm 18 tuổi, sau đó làm nhiều ngành nghề khác nhau trong 10 năm sau đó – vẽ tranh, nhiếp ảnh, chạm khắc, sửa chữa nội thất và nhà cửa v.v. Sau Nội chiến, bà đã làm thợ máy tại Công ty Túi giấy Columbia ở Springfield, Massachusetts. Trong thời gian làm việc, bà quan sát các thiết bị ở nhà máy và ghi chú những hạn chế về năng suất cùng những vấn đề của chiếc túi giấy khi ấy. Túi giấy khi đó có hình dạng như chiếc phong bì ngày nay và không thể đứng thẳng cũng như không thể chứa được khối lượng lớn đồ mà không bị rách. Trong 2 năm tiếp theo, bà bắt đầu phác thảo và tạo ra các mô hình căn bản cho thiết kế của mình.

Để có được bằng sáng chế, bà đến một xưởng máy móc ở Boston và đặt một thiết bị bằng sắt dựa trên khuôn gỗ của mình. Sau khi thiết bị ra đời, bà đem nó đến văn phòng sáng chế, biết rằng mới vài ngày trước, một người khác đã nộp mẫu thiết kế cho một phát minh giống hệt của bà. Bà bối rối, rồi trở nên tức giận. Một người tên Charles F. Annan đã thường xuyên đến xưởng máy móc của bà để nghiên cứu khuôn mẫu của bà rồi giả mạo làm của mình. Bà Knight dùng hết tiền tiết kiệm của mình để thuê một luật sư và đưa đơn kiện ông Annan. Sau nhiều khó khăn, thẩm phán tuyên bố bà thắng kiện, sau đó còn tuyên bố, “Ông Annan sẽ mãi mãi chịu sự ô nhục này trong lịch sử.”

Sau vụ án, bà nổi tiếng khắp thế giới. Bà từ chối bán bằng sáng chế của mình với giá 50,000 đô-la mà hợp tác với một nhà đầu tư để thành lập Công ty Túi giấy Đông phương. Dầu cái túi giấy đã trải qua nhiều lần cải tiến, nhưng về căn bản thì chúng vẫn là phát minh ban đầu cách đây hơn 150 năm ...