source: https://baotreonline.com/van-hoc/tap-ghi/tui-khi-airbag-xe-hoi.baotre

“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.

Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.

John W. Hetrick (một kỹ sư kiêm lính hải quân người Mỹ) kể với tạp chí American Heritage: “Mùa xuân năm 1952, vợ chồng tôi và con gái 7 tuổi Joan đi chơi. Đột nhiên một tảng đá lớn xuất hiện giữa đường khi tôi vừa lái xe qua đỉnh đồi. Tôi nhớ mình đã đạp thắng và bẻ lái sang phải. Xe lao vào mương nước, đâm phải cây và hàng rào gỗ. Khi tôi đạp thắng, cả vợ tôi và tôi đều giơ tay để giữ con gái không va vào bảng điều khiển. Trên đường về, tôi không thể ngừng suy nghĩ về vụ tai nạn. Tôi tự hỏi: Tại sao khi gặp tai nạn, không có một thứ gì đó ngăn cản mọi người lao về phía trước?”.

Sau tai nạn đó, Hetrick bắt đầu phác thảo các thiết kế cho “đệm an toàn sản xuất cho xe”. Ngày 5-8-1952, ông nộp đơn và chờ hơn một năm để lấy bằng sáng chế. Quá trình này tiêu tốn khoảng 250 USD. Cùng khoảng thời gian đó, nhà phát minh người Đức Walter Linderer cũng nhận bằng sáng chế cho phát minh “đệm bơm hơi” tương tự.

Ford và GM là hai hãng xe đầu tiên nghĩ đến việc ứng dụng hai phát minh trên nhưng họ đã thất bại, bởi không thể trả lời:

Làm cách nào để hệ thống “đệm bơm hơi” nhận ra tai nạn và bơm phồng túi khí trong khoảng thời gian chớp nhoáng? Làm sao khi những “chiếc đệm an toàn” cũng là tác nhân gây thương tích thứ cấp cho hành khách (vì bung ra quá mạnh bạo)?

Năm 1967, kỹ sư cơ khí ở New Jersey (Mỹ) – Allen K. Breed đã trả lời hai câu hỏi trên bằng cách sáng chế ra thứ được coi như túi khí cơ-điện đầu tiên của ngành công nghiệp xe hơi, đó là hệ thống túi khí có sử dụng các cảm biến nhận biết va chạm. Breed còn giúp thiết kế hơn 20 phát minh an toàn cho xe hơi khác – nổi bật là những túi khí sẽ có các lỗ hở khi bơm căng (Phát minh này được cấp bằng sáng chế năm 1991, nhằm “giảm nguy cơ chấn thương bằng cách giảm độ cứng của túi bị phồng”).

Thừa thắng xông lên, Breed đã thành lập công ty riêng – trở thành nhà sản xuất vật tư cảm biến va chạm và mô-đun bơm hơi hàng đầu thế giới mang tên Key Safety Systems.

Túi khí đã trở nên thịnh hành vào những năm 80, khi các công ty lớn trong ngành sản xuất xe hơi bắt đầu lắp đặt túi khí như một thiết bị căn bản. Đến năm 1998, hệ thống túi khí trên xe hơi đã trở nên tiêu chuẩn bắt buộc phải có trong tất cả các dòng xe mới, chính thức được thương mại hóa trên thị trường xe hơi.

Theo một số thống kê tại Mỹ, hệ thống túi khí trên xe hơi có thể giúp giảm tới 30% nguy cơ thương vong cho người ngồi trong xe. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều người không thích món đồ bảo vệ này…

Bài viết Túi khí (airbag) xe hơi đã được đăng trong TRE Magazine.