source: https://baotreonline.com/van-hoc/tap-ghi/le-hoi-dot-lua-cua-to-cach-lan.baotre

Thử hỏi bất cứ người dân Shetland "Mùa Đông có khắc nghiệt không?", họ sẽ cười ha hả và kể chuyện "Lễ Hội Đốt Lửa" nổi tiếng thế giới của đảo Shetland.

"Up Helly Aa" dịch đại khái là Up Holy Day All, nó đánh dấu sự kết thúc của Giáng Sinh và bắt đầu những ngày nhẹ nhàng hơn. Ngày lễ kỷ niệm chính diễn ra vào thứ Ba cuối cùng của tháng Giêng tại Lerwick, thị trấn Shetland. Tâm điểm là cuộc rước đuốc của những người tham gia (Guizers) qua những đường phố hẹp trong y phục như các chiến binh Viking, với một người đã được chọn làm thủ lĩnh của họ (Jarl) dẫn đầu. Đêm chung kết, người ta ném những ngọn đuốc rực lửa vào một chiếc thuyền Viking giả, và hát vang trong khi chiếc thuyền cháy bùng lên, phóng những tia lửa lên bầu trời tối đen, xua tan những buồn nản của mùa Đông. Sau đó là tiệc tùng, nốc rượu, âm nhạc, ca hát, kể chuyện, khiêu vũ và những sinh hoạt lễ lộc vui vẻ trong các cộng đồng suốt tháng 1 và tháng 3 tại các ngôi làng trong vùng và các hòn đảo nhỏ xa xôi.

Bắt nguồn từ thế kỷ 19, một truyền thống lâu đời, liên quan tới mấy anh chàng trẻ tuổi lăn các thùng nhựa đường đốt rực lửa qua các phố của Lerwick. Lễ này được tổ chức để chào đón thời gian ngày dài hơn, và làm cho nó trở nên sinh động, náo nhiệt. Những lễ như vậy, không chỉ xảy ra ở Shetland mà đã từng diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, trên khắp quần đảo Anh. Sự kiện lăn những thùng nhựa đường rực lửa vẫn được tổ chức tại Ottery St Mary ở Devon, khi được chứng kiến tận mắt tôi có thể thấy rằng lửa, đã tạo những niềm vui phấn chấn trong mùa Đông buồn bã. Vào những năm 1870, việc lăn thùng nhựa đường đốt cháy bị coi là bất hợp pháp ở Shetland, và nhanh chóng được thay thế bằng lễ rước đuốc đầu tiên năm 1876, ở Lerwick. Hơn 10 năm sau, việc đốt một chiếc thuyền Viking giả đã được bày ra, thêm vào các lễ hội, và từ đó, kiểu này bắt đầu lan rộng.

Cao điểm của lễ hội là khi mọi người ném những ngọn đuốc bừng cháy vô con thuyền Viking (Giả). Sự kiện này xảy ra trên khắp Shetland, và hiện nay được tổ chức tại 11 địa điểm. Sau lễ rước, các đội tham gia đến thăm trường học, cơ sở thể thao và khách sạn, nơi tổ chức những bữa tiệc riêng, tại hội trường, mỗi nơi biểu diễn tiết mục của mình như chương trình truyền hình, phim, ca hát hoặc khiêu vũ.

Một ít điều của lễ hội đã được thay đổi cho phù hợp với hiện tại, kể từ năm 2020, việc sử dụng bôi mặt đen đã bị cấm tại các lễ hội ở Shetland, theo truyền thống thì những người tham gia lễ hội chính ở Lerwick luôn là nam giới. Tuy nhiên, ở vùng quê trong một số lễ hội nhỏ, có phụ nữ tham gia và ở Nam Tô Cách Lan đã chỉ định một phụ nữ làm Jarl vào năm 2015.

Bắt đầu từ lễ hội năm 2023, những hạn chế về phụ nữ đã được gỡ bỏ. Lễ hội đốt lửa (Up Helly Aa) là lễ hội lớn nhất, diễn ra vào những ngày mùa Đông ở Shetland.

Lerwick Up Helly Aa là một cảnh tượng tuyệt vời, một lễ kỷ niệm lịch sử của Shetland, một màn trình diễn về kỹ năng và tinh thần của dân trên đảo, một loại Mardi Gras của phía Bắc này, do các tình nguyện viên tổ chức, điều hành, kéo dài 1 ngày và đêm hôm sau, nhưng phải mất tới vài nghìn người tổ chức cho các hoạt động của lễ, phần lớn, những việc chuẩn bị được giữ kín và nghiêm ngặt. Bí mật lớn nhất là người đứng đầu lễ hội sẽ ăn mặc ra sao và đại diện nhân vật nào trong truyền thuyết cổ tích Bắc Âu Norse Sagas. Nghe quá tuyệt vời, nhưng đúng như vậy. Nếu chẳng may bạn hụt lễ hội Đốt Lửa (Up Helly Aa) này, cũng đừng lo lắng, từ Sumburgh ở tuốt phía Nam cho tới Norwich bên phía Bắc đều có Lễ hội Đốt Lửa (Up Helly Aa) theo kiểu địa phương, họ luôn chào đón quý khách và mỗi nơi đều có bản sắc riêng

Người chủ lễ hội sẽ đội mũ da có đôi cánh kiểu Viking, cầm rìu và khiên, bắt đầu cuộc chạy marathon không ngủ, trong 24 giờ. Nhóm những người tham gia còn lại chuẩn bị từng chi tiết của lễ hội, các sự kiện liên quan cho đến khi giây phút trọng đại bắt đầu.

Buổi tối của ngày Lễ hội, cỡ 1,000 người cầm đuốc, dày đặc, chia thành từng đội, xếp hàng trên các con đường trong mùa Đông tối tăm ở thủ đô Shetland và người dẫn lễ mặc y phục Viking cùng tiến về nơi đốt thuyền.

Vào lúc 18:50, những người tham gia lễ hội sẽ tập trung để nhận đuốc. Đúng 19 giờ 30 phút, một tín hiệu bắn lên trời, là hiệu lệnh thắp đuốc lên. Cả ngàn ngọn đuốc được thắp sáng, nhạc nổi lên và cuộc diễn hành bắt đầu. Dẫn đầu là một nhóm người Viking, gọi là biệt đội Jarl. Biệt đội diễn hành, kéo theo chiếc Galley (Thuyền buồm Viking) với thủ lĩnh của họ đứng trên đầu thuyền. Khi kéo thuyền tới địa điểm đốt cháy, những người cầm đuốc vây quanh thành một vòng tròn và hát lớn bài Up Helly Aa truyền thống. Một tín hiệu khác lại được bắn lên, người chủ lễ rời khỏi thuyền trong tiếng reo hò vang dội, kèn trỗi dậy, sau đó cả ngàn ngọn đuốc được ném vào chiếc thuyền Viking đẹp đẽ. Lúc ngọn lửa bùng lên, thiêu rụi chiếc thuyền, đám đông cùng hát bài "Người Bắc Âu trở về nhà" - một bài cầu siêu rất xúc động khiến những người Viking cứng rắn nhất cũng phải rơi nước mắt. Sau đó họ luân phiên thăm viếng các hội trường, khiêu vũ và dĩ nhiên là tiệc tùng lớn với món súp thịt cừu và sẽ không tránh khỏi những vại bia đen say sưa suốt cả đêm.

Bài và hình HĐ